Günümüz şartlarının bize dayattığı birçok alışkanlık var. Neye, ne için ve nasıl alıştığımızı pek düşünmüyoruz. Her gün tartıya çıkıyor, aynanın karşısında durmadan edemiyor, tv düğmesine farkına varmadan basıyor, mailleri kontrol etmeden yatamıyoruz...
Kimi 'ayağımızdaki prangalardır' diye tanımlıyor, kimi rahatlığına sığınıp 'gerçek hayatı kucaklamanıza engel olan ana rahmi' benzetmesi yapıyor, kimi ise Pavlov'un şartlı refleksini nazara veriyor ele aldığımız kavramı tanımlarken. Öğrendiklerimiz, inançlarımız, kişisel zaaflarımız, önyargılarımız neticesinde, hani neredeyse refleks haline gelen fikirler ya da eylemlerden bahsediyoruz. Konumuz, farkında olmadan her gün yaptığımız davranışlar, alışkanlıklar...
Günümüz şartlarının bize dayattığı birçok alışkanlık var. Çoğu kez neyi, niçin ve nasıl yaptığımızı düşünmüyoruz, sadece yapıyoruz. Bir işi zihnen algılayışımızdan tutun da onu yapış tarzımıza kadar pek çok şey aslında alışkanlıklardan kaynaklanıyor. Farkında olmadan bazı şeylere alışıveriyoruz. Ondan sonra da hareketlerimizden konuşmalarımıza, dini inancımızı yaşamaktan meslek hayatımıza, en özelimizden kalabalıklar içinde duruşumuza kadar pek çok söz, davranış, hareket ve düşünce biçimi karşımıza alışkanlık olarak çıkıyor.
Peki teknolojiyle ve değişen hayat şartlarıyla birlikte hayatımızın her aşamasına giren yeni alışkanlıkların farkına varabiliyor muyuz? İyi veya kötü diye sınıflandırmadan bu yeni alışkanlıklarımızın birkaçını ele almaya çalıştık. Gördük ki önemsediklerimiz önceliklerimiz, önceliklerimiz de zamanla alışkanlıklarımız oluyor.
Hem telefon hem saat. Son 10 yıldır hayatımızın olmazsa olmazları arasında kendine genişçe yer edinen bir alet cep telefonları... Çalar saat için kullanıyorsak uyandığımızda ilk gördüğümüz nesne. Gün içinde de telefonların özelliklerine göre değişen konuşmak, mesaj göndermek, chat yapmak gibi durumlar nedeniyle sık sık baktığımız ve en vazgeçilmez alışkanlığımız.
Kaç kiloyum? Evinde tartısı olan hemen herkes günde birkaç kez çıkar tartıya. Bu davranış gerçekten kilonun değişip değişmediğini öğrenme isteğinden midir yoksa artık alışkanlık haline gelmiş olmasından mıdır bilinmez, ama farkında olmadan tekrarladıklarımız arasında yer alıyor.
Bugün ne giyeceğim? Gardırobu açıp 'Bugün ne giyeceğim?' diye düşünmek özellikle de kadınların alışkanlıkları arasında yer alıyor. Bilinçsizce yaptığımız bu davranış, tüketim kültürünün bir sonucu.
Ayna ayna, söyle bana... Günde birkaç kez aynaya bakmak da kadın-erkek fark etmeden gerçekleştirilen alışkanlıklardan. Sosyal hayatta yoğun şekilde yer alışımız, bizi dışarıdan nasıl göründüğümüzü merak etmeye itiyor. Bu nedenle sık sık kendimizi ayna karşısında buluyoruz.
Nedir bu sessizlik? Sabah kalkar kalkmaz televizyonu açmak da sanırım yalnızlığa, sessizliğe çare olmasından kaynaklanıyor. Daha yüzümüzü bile yıkamadan parmağımız adresini buluyor ve bir dokunuşla sesli bir dünyaya kavuşuyoruz.
Ses de melodili olmalı! Bazılarının sabah kalktığında ilk yaptığı ise televizyon yerine radyoyu açmak oluyor. Nedeni, ister dışarı çıkmaya hazırlanmak için, isterse davet ettiğiniz misafire kahvaltı hazırlamak için olsun müzik eşliğinde güne başlamak. Güzel bir tını duymak alışkanlık haline getirilenlerden.
Habersiz güne başlanmaz. Gazete okumak da güne başlarken yapılanlardan. Öyleleri var ki onlar için kahvaltı demek gazete demek. Aile babalarının fotoğraflardaki klasik pozunun sebebi de bu olsa gerek.
Zamane internet gençliği! Genç kuşağın alışkanlığı denilince ilk akla gelen şüphesiz bilgisayar oluyor. Ancak bilgisayarın düğmesine basmak günlük rutinlerden değil. Çünkü açılan bir bilgisayar gecenin geç saatlerine kadar kapanmıyor. Bilgisayar açıldığında Facebook'u ve e-mail'leri kontrol etmek ve onlarsız yaşayamaz hale gelmek ise bu alışkanlığın bir başka boyutu.
Sıcaklarda bu ayakkabılar fazla! Sıcak yaz günlerinde hâlâ her gün işe gidip masa başında çalışmak zorunda kalanlar, farkında olmadan bazı davranışlar sergileyebiliyor. Bunlardan ilginç olanı ise masa başında çalışırken ayakkabıları çıkarmak. Özellikle erkeklerin yaptığı bu alışkanlık hava sıcaklıklarının derecesi yükseldikçe nüksediyor.
Alışkanlıklar aslında önceliklerimizdir
Psikiyatrist Mustafa Ulusoy'a göre alışkanlıklarımız hayatta neyi önemsediğimizde saklı. Bir günü yaşarken sayısız davranışlardan hangisini seçeriz? Ya da farklı farklı davranış tarzları neden vardır? Sorunun cevabı hayatta neyi önemsediğimizde saklı. Neyi önemsiyorsak o, önceliğimiz olur. Aşık olan bir gencin önceliği, gece yatağına uzandığında ve ilk uyandığında sevdiğinden mesaj gelip gelmediğidir.
Yalnızlığa dayanamayan bir insanın ilk işi televizyonu açarak sessizliğin ağırlığından kurtulmaktır. Fiziki görünümünü önemseyen ve burnuna takıntılı olan bir genç ilk fırsatta aynaya bakacaktır. Ritüel halini almış davranışlarımız bize şartlandığımız, hayatımızda merkeze koyduğumuz inançlarımız, değerlerimiz hakkında önemli bir ipucu sağlar. Ölümden kaçmak isteyen bir insan için bedenini sürekli dinlemek, sık sık doktora giderek defalarca tetkiklerden geçmek, onun için tekrarlayıcı bir davranışa dönüşür. Her işini kusursuz yapma tutkusuna sahip bir muhasebeci her hesabı defalarca kontrol eder. Tekrarlayageldiğimiz, kimi zaman şartlanarak olmazsa olmaz haline getirdiğimiz davranışlarımız hayata bağlanma biçimimizi ele verir.
Kimi 'ayağımızdaki prangalardır' diye tanımlıyor, kimi rahatlığına sığınıp 'gerçek hayatı kucaklamanıza engel olan ana rahmi' benzetmesi yapıyor, kimi ise Pavlov'un şartlı refleksini nazara veriyor ele aldığımız kavramı tanımlarken. Öğrendiklerimiz, inançlarımız, kişisel zaaflarımız, önyargılarımız neticesinde, hani neredeyse refleks haline gelen fikirler ya da eylemlerden bahsediyoruz. Konumuz, farkında olmadan her gün yaptığımız davranışlar, alışkanlıklar...
Günümüz şartlarının bize dayattığı birçok alışkanlık var. Çoğu kez neyi, niçin ve nasıl yaptığımızı düşünmüyoruz, sadece yapıyoruz. Bir işi zihnen algılayışımızdan tutun da onu yapış tarzımıza kadar pek çok şey aslında alışkanlıklardan kaynaklanıyor. Farkında olmadan bazı şeylere alışıveriyoruz. Ondan sonra da hareketlerimizden konuşmalarımıza, dini inancımızı yaşamaktan meslek hayatımıza, en özelimizden kalabalıklar içinde duruşumuza kadar pek çok söz, davranış, hareket ve düşünce biçimi karşımıza alışkanlık olarak çıkıyor.
Peki teknolojiyle ve değişen hayat şartlarıyla birlikte hayatımızın her aşamasına giren yeni alışkanlıkların farkına varabiliyor muyuz? İyi veya kötü diye sınıflandırmadan bu yeni alışkanlıklarımızın birkaçını ele almaya çalıştık. Gördük ki önemsediklerimiz önceliklerimiz, önceliklerimiz de zamanla alışkanlıklarımız oluyor.
Hem telefon hem saat. Son 10 yıldır hayatımızın olmazsa olmazları arasında kendine genişçe yer edinen bir alet cep telefonları... Çalar saat için kullanıyorsak uyandığımızda ilk gördüğümüz nesne. Gün içinde de telefonların özelliklerine göre değişen konuşmak, mesaj göndermek, chat yapmak gibi durumlar nedeniyle sık sık baktığımız ve en vazgeçilmez alışkanlığımız.
Kaç kiloyum? Evinde tartısı olan hemen herkes günde birkaç kez çıkar tartıya. Bu davranış gerçekten kilonun değişip değişmediğini öğrenme isteğinden midir yoksa artık alışkanlık haline gelmiş olmasından mıdır bilinmez, ama farkında olmadan tekrarladıklarımız arasında yer alıyor.
Bugün ne giyeceğim? Gardırobu açıp 'Bugün ne giyeceğim?' diye düşünmek özellikle de kadınların alışkanlıkları arasında yer alıyor. Bilinçsizce yaptığımız bu davranış, tüketim kültürünün bir sonucu.
Ayna ayna, söyle bana... Günde birkaç kez aynaya bakmak da kadın-erkek fark etmeden gerçekleştirilen alışkanlıklardan. Sosyal hayatta yoğun şekilde yer alışımız, bizi dışarıdan nasıl göründüğümüzü merak etmeye itiyor. Bu nedenle sık sık kendimizi ayna karşısında buluyoruz.
Nedir bu sessizlik? Sabah kalkar kalkmaz televizyonu açmak da sanırım yalnızlığa, sessizliğe çare olmasından kaynaklanıyor. Daha yüzümüzü bile yıkamadan parmağımız adresini buluyor ve bir dokunuşla sesli bir dünyaya kavuşuyoruz.
Ses de melodili olmalı! Bazılarının sabah kalktığında ilk yaptığı ise televizyon yerine radyoyu açmak oluyor. Nedeni, ister dışarı çıkmaya hazırlanmak için, isterse davet ettiğiniz misafire kahvaltı hazırlamak için olsun müzik eşliğinde güne başlamak. Güzel bir tını duymak alışkanlık haline getirilenlerden.
Habersiz güne başlanmaz. Gazete okumak da güne başlarken yapılanlardan. Öyleleri var ki onlar için kahvaltı demek gazete demek. Aile babalarının fotoğraflardaki klasik pozunun sebebi de bu olsa gerek.
Zamane internet gençliği! Genç kuşağın alışkanlığı denilince ilk akla gelen şüphesiz bilgisayar oluyor. Ancak bilgisayarın düğmesine basmak günlük rutinlerden değil. Çünkü açılan bir bilgisayar gecenin geç saatlerine kadar kapanmıyor. Bilgisayar açıldığında Facebook'u ve e-mail'leri kontrol etmek ve onlarsız yaşayamaz hale gelmek ise bu alışkanlığın bir başka boyutu.
Sıcaklarda bu ayakkabılar fazla! Sıcak yaz günlerinde hâlâ her gün işe gidip masa başında çalışmak zorunda kalanlar, farkında olmadan bazı davranışlar sergileyebiliyor. Bunlardan ilginç olanı ise masa başında çalışırken ayakkabıları çıkarmak. Özellikle erkeklerin yaptığı bu alışkanlık hava sıcaklıklarının derecesi yükseldikçe nüksediyor.
Alışkanlıklar aslında önceliklerimizdir
Psikiyatrist Mustafa Ulusoy'a göre alışkanlıklarımız hayatta neyi önemsediğimizde saklı. Bir günü yaşarken sayısız davranışlardan hangisini seçeriz? Ya da farklı farklı davranış tarzları neden vardır? Sorunun cevabı hayatta neyi önemsediğimizde saklı. Neyi önemsiyorsak o, önceliğimiz olur. Aşık olan bir gencin önceliği, gece yatağına uzandığında ve ilk uyandığında sevdiğinden mesaj gelip gelmediğidir.
Yalnızlığa dayanamayan bir insanın ilk işi televizyonu açarak sessizliğin ağırlığından kurtulmaktır. Fiziki görünümünü önemseyen ve burnuna takıntılı olan bir genç ilk fırsatta aynaya bakacaktır. Ritüel halini almış davranışlarımız bize şartlandığımız, hayatımızda merkeze koyduğumuz inançlarımız, değerlerimiz hakkında önemli bir ipucu sağlar. Ölümden kaçmak isteyen bir insan için bedenini sürekli dinlemek, sık sık doktora giderek defalarca tetkiklerden geçmek, onun için tekrarlayıcı bir davranışa dönüşür. Her işini kusursuz yapma tutkusuna sahip bir muhasebeci her hesabı defalarca kontrol eder. Tekrarlayageldiğimiz, kimi zaman şartlanarak olmazsa olmaz haline getirdiğimiz davranışlarımız hayata bağlanma biçimimizi ele verir.