Seniorita
Forum Üyesi
Eastern Adası ya Paskalya Adası veya özgün adıyla "Rapa Nui", uzun yıllardan beri bir merak konusu. Adanın dünyaca ünlü dev heykellerinin taştan nasıl oyulduklara, hangi yöntemle taşındıklara ve neden adanın kıyılarına yerleştirildiğine hala kesin açıklama getirilemiyor. Heykeller hangi kültürün ürünüdür ve onların mitlerinden neler öğrenebiliriz? Bir araştırmacı ve arkeo-tarihçi olan Alan Malford yeni bir kuram geliştirerek, dev heykelleri yapanların Güney Amerika´dan sürülen isyancıların olduklarını ileri sürdü ve kanıtlar gösteriyordu. Heykeller özür dilemek içindi ve çok uzaklardan görülmeleri için çok büyüktüler...
Paskalya Adası´na en yakın yerleşim merkezleri 2.000 milin ötesinde bulunan Tahiti ve Şili´dir. Ada, dünyanın en izole yerlerinden birisinde bulunur. Güney Pasifik´de, üçgen biçiminde volkanik bir kayalıktır, "Moai" adı verilen dev taş monolitler, adanın kıyılarını işaretler. Paskalya Adası´na ilk gelen beyaz yerleşimciler adaya "Te Pito O Te Henua" yani "Dünyanın Göbeği" adını vermişlerdi. Bugün ada, ada halkı ve dilleri yöresel olarak Rapa Nui adını taşırlar. Adalıların kökeni hakkında sürdürülen ilgi o kadar büyüktür ki, tartışmalar neredeyse kavga boyutlarına ulaşır. "Kon Tiki"nin babası gezgin Thor Heyerdahl, heykelleri yapanların Peru´den kaçanlar olduğunu ileri sürerken, Rapa Nui ile İnka sanatı arasında ilişki olduğu görüşündedir. Bazılarına göre ada, batık bir kıtanın son kalıntısıdır veya dünyadışı bir zeka ile mitolojik bir ilişki içindedir. Arkeolojik olarak. adanın Polinezyalılar tarafından keşfi M.S. 400 civarlarındadır. Hotu Matua´nın mitolojisine göre, ondan sonra adada etkin ama bulmaca bir kültür gelişmeye başladı. Heykellere bakılırsa, adalılar Okyanusya´nın tek yazısı olan "Rongorongo" yazısını biliyorlardı. Aynı yazıya, petroglph´larda (mağara duvar yazıları), geleneksel ağaç oymacılığında, tapa´larda (ağaç kabuğu kumaşlar), el aletlerinde, dövmelerde raslanır. Ayrıca ada halkının geleneksel ip bebekleri, müziği ve dansları da özgündür.
Beyazların ahmaklığı;
Paskalya Adası´nda nüfusun en çok 10.000 kişiye çıkmış olduğu düşünülüyor çünkü bu kadar küçük bir adanın eko-sistemi ve kapasitesi daha fazlası için hiçbir zaman yeterli olmamıştı. Kaynaklar azalırken, bir zamanlar yoğun olan palmiye ormanları tarım ve dev heykellerin geçmesine yol açmak için yok edilmiş. Gelişmiş bir toplumun, kanlı bir iç savaş ve hatta yamyamlık sonucunda çöktüğü biliniyor. Kıyılarda toprakta yatan devrilmiş Moai´ler sanki adalıların kaderini simgeliyorlar zira arkeolojik çalışmalarda tüm heykellerin bir zamanlar ayakta durduğu anlaşılmıştır ve şimdi aynı çalışmaların uzantısında heykellerin yeniden ayağa kaldırılması planlanıyor. Aslında Batı uygarlığı ile bulaşmak, adalılar için daha da büyük bir felaket olmuş, hemen tüm ada halkı köle yapılıp, yok edilmiş. Kendilerini uygar zanneden bir sürü akılsız avrupalı binlerce insanı inanılmaz aptallıktaki nedenlerle soykırıma uğratmışlar. Aynen Güney ve Orta Amerika´da olduğu gibi... 1888´de Rapa Nui Şili tarafından ilhak edilindiğinde, adada sadece 2000 kişi yaşıyormuş, bir o kadarı da Şili, Tahiti ve Kuzey Amerika´ya göç etmişler. Paskalya Adası bugün, dünyada eşi olmayan kalıntıları içeriyor, bir açık hava müzesinde şanssız ve kayıp bir kültürün izleri seyrediliyor. Rapa Nui´liler sevecen, dost insanlar, çok özel bir doğa parçasında, volkanik kraterlerin, donmuş lavların, muhteşem plajların, mavi ötesi denizin yanında bir arkeoloji bulmacası heyacanla yaşanıyor. Bu güzelliğin dışına çıkarak, ada hakkında yeni bir kurama yer verelim.;
Yeni bir yaklaşım, gerçeğin ışığı mı?
Gizemli Moai heykelleri, adanın kıyılarından öteye sonsuz okyanusa doğru dik dik bakarlar. Sırlarını yüzlerce yıldır, saklıyorlar; Araştırmacı Alan Malford, yıllarca sürdürdüğü dünya çapındaki bir çalışmayı henüz bitirmiş ve eski kültürlerin gizemlerinin ve de arkeolojik bilmecelerin makul çözümlere ulaşabileceğini araştırıyor. Kabul gören bir yaklaşım olarak, Moailer, genel olarak adadaki insan yaşamının en eski evresinde yapılmışlardır ama Malford soruyor; bunu kanıtlayan bir kazı yapıldı mı? Her ne kadar, M.S. 400´ler doğru tarih olarak görünüyorsa da, bunun için de radyokarbon deneyleri yapılmış değil. Üzerlerinde rongorongo yazısı bulunan tahta tabletlerin hala tamamına yakını çözülmüş, anlaşılmış değil. Doğuda, 2.300 mil uzakta bulunan Güney Amerika´daki antik kültürlerin hiçbirisinden adalıların yararlandığını söylemek mümkün değil. Yani Paskalya Adası insanlarının bir başka yerle tarihsel bir ilişki içinde olduklarını kanıtlayacak birşey ortada yoktur. Buna karşın Malford, adanın gizeminin dünyaçapında üretilen antik yerler ve uluslar bilinmeyeni fobisinden kaynaklandığı görüşünde; diyor ki; "Geniş bir açıdan bakıldığında, heykeller ve üzerinde durdukları taş platformlar kusursuz oyulmuştur ve bize yapımcılarının kimlikleri hakkında ipuçları verirler. Adalıların taş işçiliğinin dayanıklılığı, özellikle Bolivya´daki Tiahuanacu ile Peru´daki Ollantaytambo´yu hemen akla getirir. Taşların kesimi ve montajı uslüp olarak aynıdır veya aynı modadır. Yani taşların birleştikleri ek yerlerine bir jilet dahi sokulamaz. Uzmanlara veya bağımsız kültür savunucularına göre bu işçilik bağımsız ve gelişmiş Paskalya insanlarına aittir. İyi ama, iki bağımsız kültür nasıl oldu da, kayaları sıcak bir bıçakla tereyağı keser gibi dilimlemeyi öğrendiler? Bilimden beklenen bilimsel kimliğin güvencesine sığınarak, laf üretmek değil, ciddi kanıtlardır. Buradaki kurala ben "Occam Razor" diyorum. (Occam Razor, felsefedeki uydurmak hipotez gerektirmez, kuralıdır.)"
Paskalya Adası´na en yakın yerleşim merkezleri 2.000 milin ötesinde bulunan Tahiti ve Şili´dir. Ada, dünyanın en izole yerlerinden birisinde bulunur. Güney Pasifik´de, üçgen biçiminde volkanik bir kayalıktır, "Moai" adı verilen dev taş monolitler, adanın kıyılarını işaretler. Paskalya Adası´na ilk gelen beyaz yerleşimciler adaya "Te Pito O Te Henua" yani "Dünyanın Göbeği" adını vermişlerdi. Bugün ada, ada halkı ve dilleri yöresel olarak Rapa Nui adını taşırlar. Adalıların kökeni hakkında sürdürülen ilgi o kadar büyüktür ki, tartışmalar neredeyse kavga boyutlarına ulaşır. "Kon Tiki"nin babası gezgin Thor Heyerdahl, heykelleri yapanların Peru´den kaçanlar olduğunu ileri sürerken, Rapa Nui ile İnka sanatı arasında ilişki olduğu görüşündedir. Bazılarına göre ada, batık bir kıtanın son kalıntısıdır veya dünyadışı bir zeka ile mitolojik bir ilişki içindedir. Arkeolojik olarak. adanın Polinezyalılar tarafından keşfi M.S. 400 civarlarındadır. Hotu Matua´nın mitolojisine göre, ondan sonra adada etkin ama bulmaca bir kültür gelişmeye başladı. Heykellere bakılırsa, adalılar Okyanusya´nın tek yazısı olan "Rongorongo" yazısını biliyorlardı. Aynı yazıya, petroglph´larda (mağara duvar yazıları), geleneksel ağaç oymacılığında, tapa´larda (ağaç kabuğu kumaşlar), el aletlerinde, dövmelerde raslanır. Ayrıca ada halkının geleneksel ip bebekleri, müziği ve dansları da özgündür.
Beyazların ahmaklığı;
Paskalya Adası´nda nüfusun en çok 10.000 kişiye çıkmış olduğu düşünülüyor çünkü bu kadar küçük bir adanın eko-sistemi ve kapasitesi daha fazlası için hiçbir zaman yeterli olmamıştı. Kaynaklar azalırken, bir zamanlar yoğun olan palmiye ormanları tarım ve dev heykellerin geçmesine yol açmak için yok edilmiş. Gelişmiş bir toplumun, kanlı bir iç savaş ve hatta yamyamlık sonucunda çöktüğü biliniyor. Kıyılarda toprakta yatan devrilmiş Moai´ler sanki adalıların kaderini simgeliyorlar zira arkeolojik çalışmalarda tüm heykellerin bir zamanlar ayakta durduğu anlaşılmıştır ve şimdi aynı çalışmaların uzantısında heykellerin yeniden ayağa kaldırılması planlanıyor. Aslında Batı uygarlığı ile bulaşmak, adalılar için daha da büyük bir felaket olmuş, hemen tüm ada halkı köle yapılıp, yok edilmiş. Kendilerini uygar zanneden bir sürü akılsız avrupalı binlerce insanı inanılmaz aptallıktaki nedenlerle soykırıma uğratmışlar. Aynen Güney ve Orta Amerika´da olduğu gibi... 1888´de Rapa Nui Şili tarafından ilhak edilindiğinde, adada sadece 2000 kişi yaşıyormuş, bir o kadarı da Şili, Tahiti ve Kuzey Amerika´ya göç etmişler. Paskalya Adası bugün, dünyada eşi olmayan kalıntıları içeriyor, bir açık hava müzesinde şanssız ve kayıp bir kültürün izleri seyrediliyor. Rapa Nui´liler sevecen, dost insanlar, çok özel bir doğa parçasında, volkanik kraterlerin, donmuş lavların, muhteşem plajların, mavi ötesi denizin yanında bir arkeoloji bulmacası heyacanla yaşanıyor. Bu güzelliğin dışına çıkarak, ada hakkında yeni bir kurama yer verelim.;
Yeni bir yaklaşım, gerçeğin ışığı mı?
Gizemli Moai heykelleri, adanın kıyılarından öteye sonsuz okyanusa doğru dik dik bakarlar. Sırlarını yüzlerce yıldır, saklıyorlar; Araştırmacı Alan Malford, yıllarca sürdürdüğü dünya çapındaki bir çalışmayı henüz bitirmiş ve eski kültürlerin gizemlerinin ve de arkeolojik bilmecelerin makul çözümlere ulaşabileceğini araştırıyor. Kabul gören bir yaklaşım olarak, Moailer, genel olarak adadaki insan yaşamının en eski evresinde yapılmışlardır ama Malford soruyor; bunu kanıtlayan bir kazı yapıldı mı? Her ne kadar, M.S. 400´ler doğru tarih olarak görünüyorsa da, bunun için de radyokarbon deneyleri yapılmış değil. Üzerlerinde rongorongo yazısı bulunan tahta tabletlerin hala tamamına yakını çözülmüş, anlaşılmış değil. Doğuda, 2.300 mil uzakta bulunan Güney Amerika´daki antik kültürlerin hiçbirisinden adalıların yararlandığını söylemek mümkün değil. Yani Paskalya Adası insanlarının bir başka yerle tarihsel bir ilişki içinde olduklarını kanıtlayacak birşey ortada yoktur. Buna karşın Malford, adanın gizeminin dünyaçapında üretilen antik yerler ve uluslar bilinmeyeni fobisinden kaynaklandığı görüşünde; diyor ki; "Geniş bir açıdan bakıldığında, heykeller ve üzerinde durdukları taş platformlar kusursuz oyulmuştur ve bize yapımcılarının kimlikleri hakkında ipuçları verirler. Adalıların taş işçiliğinin dayanıklılığı, özellikle Bolivya´daki Tiahuanacu ile Peru´daki Ollantaytambo´yu hemen akla getirir. Taşların kesimi ve montajı uslüp olarak aynıdır veya aynı modadır. Yani taşların birleştikleri ek yerlerine bir jilet dahi sokulamaz. Uzmanlara veya bağımsız kültür savunucularına göre bu işçilik bağımsız ve gelişmiş Paskalya insanlarına aittir. İyi ama, iki bağımsız kültür nasıl oldu da, kayaları sıcak bir bıçakla tereyağı keser gibi dilimlemeyi öğrendiler? Bilimden beklenen bilimsel kimliğin güvencesine sığınarak, laf üretmek değil, ciddi kanıtlardır. Buradaki kurala ben "Occam Razor" diyorum. (Occam Razor, felsefedeki uydurmak hipotez gerektirmez, kuralıdır.)"